Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan 30.05.2025 tarihli, Aile Hekimliği Tarama ve Takip Katsayısına İlişkin Yönerge ve HYP Tarama ve Takip Kılavuzu konulu yazısı ile HYP Kılavuzu yayımlanmış; Kılavuz ve Yönerge 01.06.2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu düzenlemeler uyarınca aile sağlığı çalışanları, sisteme kendileri adına giriş yapmak kaydıyla HYP takipleri ücretlerine yansıyacaktır. Yeni düzenlemeye göre aile sağlığı çalışanları için vital bulgular ve çok yönlü yaşlı sağlığı değerlendirmesi kriterleri belirlenmiş; aile sağlığı çalışanlarının HYP kapsamında bu iki kriter doğrultusunda HYP katsayısından yararlanacakları belirtilmiştir.

Aile sağlığı çalışanları için vital bulgular ve yaşlı sağlığı değerlendirmesinde katsayıların belirlenmesinde başarı oranları asgari %50, azami %90 olarak belirlenmiştir. Buna göre vital bulgular için asgari başarı oranının altında kalınması halinde 0,93 katsayısı, asgari başarı oranının sağlanması halinde katsayı 1, azami başarı oranının sağlanması halinde ise 1,06 olarak uygulanacaktır. Çok yönlü yaşlı sağlığı değerlendirmesinde ise asgari başarı oranının altında kalınması halinde 0,97, asgari başarı oranı için 1 ve azami başarı oranı için 1,13 katsayı hesaplamada uygulanacaktır.

Kılavuzun devamında hem aile hekimleri hem de aile sağlığı çalışanları için birinci basamak sağlık tesislerinde çok yönlü yaşlı sağlığı değerlendirmesi ve izlemi ile vital bulguların ölçülmesi, izlemi ile yaşam tarzı önerilerine ilişkin hususlar da yer almıştır.

Bununla birlikte Yönerge ile aile hekiminin maaşının hesaplanmasında aile hekimliği biriminin tarama ve takip katsayısı esas alınacak; aile sağlığı çalışanı içinse,

-        Aile sağlığı çalışanın tarama ve takip katsayısının 1’den düşük olması halinde aile sağlığı çalışanının tarama ve takip katsayısı esas alınacak ve bu durumda asgari başarı oranının altında yer aldığı için aile sağlığı çalışanı ekonomik olarak zarara uğramış olacaktır.

-   Aile sağlığı çalışanın tarama ve takip katsayısı 1 ve 1’den yüksek ancak görev yaptığı aile hekimliği biriminin tarama ve takip katsayının %75’inden küçük olması durumunda aile sağlığı çalışanının katsayısı esas alınacaktır.

-    Aile sağlığı çalışanının 1 ve 1’den yüksek olması, görev yaptığı aile hekimliği biriminin tarama ve takip katsayısının %75’inden yüksek olması durumunda yüksek olan katsayı esas alınacaktır.

Yönerge uyarınca kayıtlı kişi sayısı azami sayıların üzerinde yer alan aile hekimliği birimleri için katsayı ile tarama ve takip katsayısı tutuklu ve hükümlü kayıtlı kişi sayısı 2000'in üzerinde olan aile hekimliği birimlerinde de başarı oranının asgari başarı oranı üzerinde olması halinde aile hekimliği birimi ve aile sağlığı çalışanı kriter katsayısı 1 olarak uygulanacak; tarama ve takip katsayısı; tutuklu-hükümlü kayıtlı kişi sayısı 1700'ün üzerinde olan aile hekimliği birimlerinde l,17647l'i, 1500-1700 arasında olan aile hekimliği birimleri için ise 1,333334'ü geçemeyecektir.

Bu kapsamda yayımlanan Kılavuz ve Yönerge ile asgari ve azami başarı oranları arasında %40 civarında bir farklılık olmakla birlikte katsayı farkının ancak %6 olarak uygulanmasının ücretlerde çok anlamlı bir farklılık yaratmayacağı, asgari ve azami düzeyde HYP’ye katılan aile sağlığı çalışanlarının hasta yoğunluğu %40 kadar değişmekte iken ücretlerinin ancak %6 oranında farklılık göstereceği; bu durumun da yine ancak aile sağlığı çalışanının görev yaptığı aile hekimliği biriminin katsayısını aşması ve Yönerge ile düzenlenen bütün sınırlamaların aşılması ve her anlamda azami başarı elde edilmesi halinde aile sağlığı çalışanı lehine bir sonuç doğuracağı açıktır.

Hal böyle olunca Bakanlık, yine aile sağlığı çalışanları lehine bir düzenleme yapmamış; sistemin yükünü sağlık emekçilerine yüklemeye devam etmiş, buna karşılık sağlık emekçilerinin ücretleri insanca yaşam ve çalışma koşullarının çok uzağında kalmıştır. Zira mevcut düzenleme Bakanlığın sağlık emekçilerini çok çalıştırıp ücretlerinde olabildiğince çok kesinti yapmanın bir devamı niteliğindedir.

Bakanlığın söz konusu düzenlemesi, sarı sendikalar tarafından bir kazanımmış gibi kamuoyuna sunulsa da uygulamada sağlık emekçilerinin iş yükünü artırıp haklarını tırpanlama araçlarından bir tanesidir. Yürürlüğe konan Yönerge ve Kılavuz ile sağlık emekçilerinin insanüstü bir çaba ile çalışmaları beklenirken buna karşılık ödenecek ücretler emekliliğe yansımamakta, insanca bir yaşam sunmamakta, dolayısıyla sağlık emekçilerinin ne bugünlerine ne de yarınlarına ilişkin bir çözüm vaat etmemektedir.

Genel Sağlık-İş olarak tüm sağlık emekçileri için talebimiz en düşüğü yoksulluk sınırından başlayacak, unvan, kademe ve derecesine göre artacak şekilde emekliliğe yansıyan tek kalem maaş ödenmesi, performans adı altında emekçilerin haklarının tırpanlanmasına son verilmesidir.  Bu doğrultuda sağlık emekçilerinin insanca yaşam ve çalışma koşullarına sahip olabilmesi için mücadelemiz her alanda devam edecektir.